Voedselverspilling

Onlangs was ik bij een bijeenkomst, waar Saskia van der Laan van de stichting “Samen tegen voedselverspilling” een presentatie hield. Wereldwijd verspillen we jaarlijks een derde van al het geproduceerde voedsel. In Nederland alleen is dat TWEE MILJARD kilo. Saskia gaf aan, dat dit een file van volle vrachtwagens is van Utrecht tot aan Barcelona. 2.000.000.000 kilo, het echoot nog na. Het terugdringen van dit aantal kilo’s zorgt voor 15% minder directe (productie, distributie) uitstoot en 85% indirecte (minder ontbossing, meer biodiversiteit) uitstoot. Niet alleen de industrie maar ook jij zelf kunt hier een belangrijke bijdrage aan leveren.

Spiegeltje spiegeltje

Spiegeltje, spiegeltje aan de wand, wie is de grootste voedselverspiller van Nederland? Consumenten (jij en ik) zijn met een kwart van alle verspilling de grootste verspillers. Wij verspillen per persoon per jaar ruim 34 kilo vast voedsel. Het grootste gedeelte hiervan (42%) bestaat uit fruit& groente, gevolgd door granen (22%). Percentages spreken in dit geval niet zo duidelijk als getallen. In Nederland verdwijnen dagelijks! 435.000 broden in de prullenbak. We kunnen dus niet ons hoofd in de richting van de industrie draaien, we moeten eerst onszelf aankijken.

Het gemak van de prullenbak

Gedrag veranderen is lastig. Eigenlijk wist je, voordat je deze column ging lezen, ook al dat we veel voedsel verspillen. Waarom doen we dan niets? Dat komt voort uit het feit, dat mensen de meeste dingen automatisch doen. Denk aan tanden poetsen, fietsen, veters strikken. Wanneer je zaken automatisch doet, verander je dat niet 1,2,3. Dat vergt een sterke wil en support vanuit de omgeving. Discipline kun je niet aanleren, dat moet je afdwingen. Daar komt bij dat zaken die psychologisch verder van ons verwijderd zijn, b.v. voedselverspilling en duurzaamheid, minder impact hebben in ons brein. Het is té abstract. We kiezen eerder voor het gemak van de prullenbak, dan een beetje moeite doen en nadenken over een recept wat we nog met de restjes kunnen doen.

Minder voedsel verspillen moet dus iets worden wat we ons zelf opleggen, hoe doe je dat als het voor jou nog een ver-van-je-bed-show is? En als het voor jou persoonlijk nog geen gewoonte is, doe je dit op je werk waarschijnlijk ook nog niet. Laten we dan beginnen met wat eenvoudige anti-verspillingstips die op de site van Too Good To Go staan en die je thuis kunt toepassen. Sommige zijn ook op je werk toepasbaar. We werken met een kwetsbare groep mensen, dus volg altijd de regels die gelden binnen jouw instelling!

1. Plan vooruit en gebruik je creativiteit
   Mensen met een boodschappenlijstje verspillen minder. Je kunt je restjes invriezen of er iets creatiefs mee maken.
2. Misvormd fruit en groente smaakt net zo lekker
   Wij zijn geconditioneerd, om lelijke producten af te wijzen. Winkeliers kopen daarom geen producten, die niet aan onze standaarden voldoen.
3. Begrijp houdbaarheid labels
   Wanneer je een verpakking koopt, kan daar op twee manier een houdbaarheidsdatum op staan. Er kan een tenminste houdbaar tot (THT) datum op staan, of een te gebruiken tot (TGT) datum. Wanneer een product niet snel aan bederf onderhevig is (suiker, koffie), staat er een THT datum op. Bij het verstrijken van de THT datum, kun je ruiken, kijken en proeven of het nog lekker is. Je hoeft het dus niet weg te gooien na de THT datum.
   Een TGT datum, staat op producten die bederfelijk zijn (vlees, vis, koelverse producten). De TGT datum, is dan de uiterste datum waarop je het nog veilig kunt eten. Bederf van deze producten hoeft niet per se zichtbaar te zijn (denk aan bacteriën).
4. Bewaar je eten op de juiste manier
   Veel huishoudelijk afval ontstaat, omdat je de etenswaren niet op tijd gebruikt en dus moet weggooien. Wil je weten hoe lang iets te bewaren is? Kijk dan eens op de bewaarwijzer van het Voedingscentrum.
5. Gebruik alles van je eten
   Je kunt meer van je eten gebruiken dan je denkt. Veel stengels en stelen kun je gebruiken als basis voor een saus of soep. Door je zintuigen te gebruiken, kun je eigenlijk heel veel uit je voorraad gewoon nog gebruiken.
6. Maak gebruik van technologie
   Er zijn verschillende methodes om voedselresten langer te bewaren, zoals bijvoorbeeld inmaken of drogen in een voedseldroger.

Uiteindelijk houd je natuurlijk altijd een minimale hoeveelheid voedsel over, de meeste restjes kunnen bij het GFT-afval. Van GFT-afval, wordt biogas en compost gemaakt. Kijk op www.afvalscheidingswijzer.nl om te zien wat er in de GFT-bak mag.

Op je werk

Wanneer je op je werk eten moet bestellen, is de benodigde hoeveelheid natuurlijk lastiger in te schatten dan in je thuissituatie. In de zorg kan een bed wat vandaag leeg is, morgen bezet zijn en andersom. Maar ook hier kun je minder voedsel verspillen. Maak zichtbaar wat er weggegooid wordt, dat maakt sturing eenvoudiger. Middels een nulmeting kunnen de hoeveelheid en soort portioneer-, bord- en buffetresten en onaangeroerde maaltijden gemeten worden. Zo wordt zichtbaar waar de verbeterpunten zitten. Gebruik hiervoor de Distrivers wastetool. Ken je die nog niet? Vraag er naar bij je accountmanager of culinair adviseur.

Niet alleen thuis, maar ook op je werk zijn er mogelijkheden om de verspilling in de hand te houden. Een kleine greep uit de mogelijkheden:

De regels van jouw werkgever op dit gebied zijn altijd leidend.

• Meet naast hoeveel, ook wát je weggooit, zo wordt duidelijk wat je de volgende keer in kleinere hoeveelheden kunt bestellen.
• Definieer na je nulmeting wat het laaghangend fruit is, daarmee maak je alvast een snelle stap in de juiste richting.
• Het keuze moment van de maaltijd zo dicht mogelijk op het eet- of bestelmoment situeren. De patiënt kan inschatten hoeveel trek hij heeft en niet alle patiënten die een keuze hebben gemaakt zijn dan al naar huis.
• Aantrekkelijk opdienen met portiegroottes die passen bij de doelgroep, mensen eten dan meer. Dek de tafel, eet waar mogelijk samen, portioneer op het bord en schenk aandacht aan de wijze van portioneren.
• Bij het opbouwen van je cyclus kun je rekening houden met de THT van producten, zodat je ongeopende verpakkingen met een juiste THT kunt hergebruiken. Bijvoorbeeld de volgende dag als hapje tussendoortje.
• Overgebleven ongeopende verpakkingen verkopen aan personeel of bezoek.

Vraag onze culinair adviseurs om te kijken naar jullie specifieke situatie.

Column door: Stephanie Slot
Voedingsdeskundige en menu-engineer bij Distrivers